جرم ترک انفاق و مجازات ترک انفاق

جرم ترک انفاق و مجازات ترک انفاق

نوشته پیش رو توسط وکیل خانواده در خصوص جرم ترک انفاق و مجازات ترک انفاق برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. مطابق ماده 1106 در عقد دائم نفقه زن بر عهده مرد می باشد و با وقوع عقد نکاح  و شروع زندگی مشترک تامین نفقه  و نیازهای زن بر عهده مرد می باشد. نفقه زن شامل مسکن، خوراک، پوشاک و هزینه های بهداشت و درمان و…. که باید در حد شان و منزلت زن پرداخت شود.

عدم پرداخت نفقه زن سبب ایجاد آثار حقوق مانند حق طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه می باشد و علاوه بر آن زن می تواند به دلیل ترک انفاق شکایت کیفری نماید در ادامه این مقاله جرم ترک انفاق و مجازات ترک انفاق و عناصر تشکیل دهنده جرم ترک انفاق می پردازیم.

ترک انفاق چیست؟

طبق قانون جرم ترک انفاق ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه است. مطابق قانون هر زمانی که تکلیفی بر عهده ی شخصی قرار می گیرد باید راهی در نظر گرفته شود که در صورت تخلف و سرپیچی از تعهد به آن شخص تحمیل وظیفه شود. این امر در خصوص نفقه هم صدق می کند. وقتی مردی وظیفه دارد که نفقه همسر و فرزند خود را بدهد باید قانون راهی را برای این در نظر گیرد که شخص را به این کار اجبار نماید.

مطابق ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌ شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می‌ شود.

بنابراین ، اگر مردی با داشتن استطاعت مالی نفقه زن و یا فرزند خود را پرداخت نکند به حبس تعزیری درجه 6 (6 ماه تا 2 سال حبس ) محکوم می شود. در حال حاضرحکم ترک انفاق تا ۲ سال دیگرقابل اجرا نیست و مطابق قانون کاهش مجازات حبس تعزیزی به حبس ۳ ماه تا ۱ سال کاهش یافته است.

نکته : در صورتی که مرد بتواند ثابت کند که زن از وی تمکین نمی کرده است نه تنها مجازاتی برایش برایش در نظر گرفته نمیشود بلکه از پرداخت نفقه هم معاف می گردد که البته اثبات این امر به عهده مرد است.

شرایط تحقق جرم ترک انفاق

مطابق ماده 53 قانون حمایت از خانواده شرایط تحقق جرم ترک انفاق عبارتند از :

• یکی از شرایط مهم  برای تحقق جرم  ترک انفاق تمکین زن از شوهرمی باشد در صورتی که زن از شوهر خود تمکین نکند مستحق دریافت نمی باشد.
• شرط دیگربرای تحقق جرم ترک انفاق استطاعت مالی مرد می باشد است یعنی مرد دارای توانایی مالی باشد. در صورتی که مرد به دلیل عدم توانایی مرد نتواند نفقه را بپردازد اغلب قضات به دلیل عدم سوءنیت زوج شکایت چرم ترک انفاق را رد می کنند.
• مهم ترین شرط برای تحقق جرم ترک انفاق  این است که مرد به تکلیف خود بر پرداخت نفقه زن عمل نکند.

ارکان تشکیل دهنده جرم تک انفاق

1 – عنصر قانونی جرم ترک انفاق

یعنی فعل یا ترک فعلی که رخ داده است در قانون جرم انگاری شده باشد و قانون برایش مجازاتی در نظر گرفته باشد که برگرفته از قانونی بودن جرم و مجازات می باشد. جرم ترک انفاق و مجازات ترک انفاق در ماده 53 جرم انگاری گردیده است. حسب ماده 53 قانون حمایت خانواده هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین به او ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود.

البته در خصوص این قانون 2 تبصره وجود دارد که عبارت است از :

تبصره یک : تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می شود.

تبصره دو : امتناع از پرداخت نفقه زوجه ای که به موجب قانون مجاز به عدم تمکین است و نیز نفقه فرزندان ناشی از لقاح مصنوعی یا کودکان تحت سرپرستی مشمول مقررات این ماده است.

نکته حائز اهمیت در این بخش این است که جرم ترک انفاق از جرائم قابل گذشت می باشد بدین معنا که در هر مرحله از دادرسی و حتی بعد از صدور حکم و یا اجرا، با رضایت زوجه پرونده مختومه اعلام خواهد شد.

2 – عنصر ماده جرم ترک انفاق

عمل مجرم که در خارج واقع می شود به معنای عنصر مادی می باشد. این جرم هم مانند سایر جرایم دارای عنصر مادی می باشد که این عنصر اغلب به صورت فعل مثبت بروز می دهد. به عبارتی ترک فعل به معنای امتناع و خودداری از پرداخت نفقه افراد واجب النفقه است. در این خصوص باید گفت قانونگذار در راستای حفظ نظم عمومی تکلیفی برای افراد مقرر نموده که در این صورت اگر افراد از انجام وظایفشان خودداری کنند برایشان مجازات در نظر گرفته می شود.

3 – عنصر معنوی جرم ترک انفاق

در صورتی عنصر معنوی بروز میکند که اراده و قصد مجرمانه وجود داشته باشد .اراده بدین معنا که شخص بخواهد این عمل را انجام دهد. لذا، هرگاه به اجبار، اکراه و تهدید طوری که اراده وی سلب شود تا عملی را انجام دهد که فاقد آن باشد عنصر معنوی جرم ترک انفاق شکل نگرفته است.

بنابراین هرگاه مرد در حبس بوده باشد و یا به هر علتی قادر به پرداخت نفقه نبوده باشد، زوج اراده ای در ارتکاب جرم نداشته سپس صرف عمل مادی ترک انفاق زوجه، جرم محسوب نمی شود. پس حتما باید قصد او در پرداخت نفقه محروم کردن شخص از حقوق قانونی زوجه باشد. علاوه بر عناصر گفته شده برای تحقق جرم ترک انفاق و جود عقد ازدواج دائم بین طرفین و تمکین زوجه از جمله این شرایط می باشد.

مجازات ترک انفاق در قانون جدید چیست؟

مطابق ماده 53 قانون حمایت از خانواده مجازات جرم ترک انفاق را حبس درجه شش به شمار آورده یعنی حبس بیش از ۶ ماه تا ۲ سال. اما باید بدانیم این مجازات تا ۲ سال دیگر قابل اجرا نیست و مطابق قانون کاهش مجازات حبس تعزیزی به حبس ۳ ماه تا ۱ سال کاهش یافته است.

راههای اثبات ترک انفاق

در هر صورت و برای اثبات اتهام هر جرمی شاکی باید مجموعه دلایلی را برای دادگاه به اثبات برساند در خصوص جرم ترک انفاق هم این قضیه صدق می کند. لذا باید همسر شاکی نسبت به تایید ادعای زن اقرار کند و یا اینکه شاهدانی را که افرادی آگاه و مطلع هستند را درخصوص عدم پرداخت نفقه و یا بیرون نمودن زوجه از خانه به دادگاه معرفی نماید.

نحوه شکایت کیفری ترک انفاق

نحوه شکایت کیفری ترک انفاق به این صورت می باشد که زوجه باید اقدام به تنظیم شکواییه ترک انفاق نماید و پس ازبا مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا با مراجعه به دادسرا اقدام به ثبت شکایت کند .

پس از آن شکایت در واحد رایانه ثبت شده و از سوی سرپرست دادسرا به یکی از شعب ارجاع داده می شود. بعد از شکایت به دادگاه و تعیین شعبه دادیار از شاکی ( زوجه ) تحقیق می نماید و بعد از تحقیق زوجه به زوج احضاریه ارسال می شود که برای تحقیق در دادسرا حضور یابد.

گروهی از مردان در هنگام دادرسی اعلام می کنند که ترک انفاق را قبول دارند اما در ادامه مدعی این هستند که در مقابل همسرشان از آنها تمکین نکرده است در صورتی که که مرد دلایلی مبنی بر عدم تمکین زوجه به دادگاه ارائه نماید که دادگاه هم قبول نماید شکایت ترک انفاق از طرف زوجه (زن) مختومه اعلام خواهد شد.

گاها ممکن است پیش بیاید که افرادی مدعی شوند که نفقه را پرداخت کرده اند که در اینصورت اگر مردی نفقه را پرداخت کرده باشد، با بررسی پرونده و مدارک قاضی مربوطه اقدام به صدور قرار منع تعقیب می نماید.

آیا جرم ترک انفاق جرم قابل گذشت محسوب می شود؟

بله جرم ترک انفاق از زمره جرایم قابل گذشت محسوب می شود. مطابق ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده و ماده 11 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و درصورت گذشت شاکی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می‌شود.

نمونه شکواییه ترک انفاق

با سلام احتراماً به استحضار می رساند :

اینجانب و مشتکی عنه طبق تصویر مصدق عقدنامه شماره …… مورخ ………….. در دفترخانه شماره ………… شهرستان ……… به عقد دایم یکدیگر درآمده ایم. ایشان از تاریخ ……… بدون دلیل شرعی و قانونی موجه از پرداخت نفقه به اینجانب خودداری می ورزند در صورتی که بنده حاضر به تمکین عام و خاص نیز می باشم. در حال حاضر در وضعیت اقتصادی نامناسبی به سر می برم و مشتکی عنه هیچ توجهی به وضعیت بنده ندارند. لذا، با استناد به ماده 53 قانون حمایت خانواده مصوب 1392 تقاضای تعقیب و صدور حکم به مجازات ایشان را به اتهام ترک انفاق استدعا دارم.

جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری