رجوع از بخشش مهریه چگونه است؟

رجوع از بخشش مهریه چگونه است؟

رجوع از بخشش مهریه ، به محض جاری شدن صیغه عقد نکاح دائم، زن مالک مهریه می شود. زن به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه می تواند مهریه را مطالبه کند. همچنین ممکن است زن مهریه را به همسر خود ببخشد. بخشیدن مهریه توسط زن ممکن است به یکی از صورت های زیر انجام گیرد :

بذل مهریه : بذل یعنی اعطاکردن و بخشیدن است معمولا زوجه در طلاق و مبارات، مهریه خود را بذل می نماید. طلاق خلع طلاقی است که زوجه  به دلیل کراهت تمام یا بخشی از مهریه خود را در قبال طلاق بذل می نماید.البته اگر خانم حق رجوع به مابذل را ازخود ساقط ننماید میتواند در مدت عده به مهریه خود رجوع نماید.

اقرار به وصول مهریه : در این حالت زوجه با مراجعه به دفترخانه اسنادرسمی اقرارنامه ای مبنی بر وصول مهریه می دهد و با اقرار به وصول مهریه توسط زوجه ، زوج در قبال پرداخت مهریه هیچ تعهد و مسئولیتی نخواهد داشت.

هبه مهریه که میتواند به صورت معوض یا غیر معوض باشد که در ذیل به آن اشاره می نماییم.

بخشش مهریه به صورت هبه غیر معوض؛ در این مورد زن بدون هیچ چشم داشت و دریافت عوضی، مهریه را به همسر خود می بخشد. از آنجا که زن در ازای بخشیدن مهریه چیزی دریافت نمی کند، می تواند به مهریه رجوع نماید. یعنی از بخشش مهریه صرف نظر کرده و آن را از شوهر مطالبه نماید. یکی از مصادیق بخشش مهریه به صورت هبه غیر معوض در طلاق خُلع است. در این نوع طلاق زوجه مهریه خود را به شوهر می بخشد، منوط به این که او را طلاق دهد. حال اگر زوجه از تصمیم خود منصرف شد با توجه به غیر معوض بودن خلع، می تواند به مهریه رجوع کند. طبعاً در مقابل شوهر نیز در صورت وجود شرایط قانونی می تواند به همسر خویش رجوع کند.

• بخشش مهریه به صورت هبه معوض؛ در این حالت زوجه در مقابل بخشش مهریه مال یا حق مالی را دریافت می کند. برای مثال اگر در ازای بخشیدن 300 سکه طلا، شوهر یک منزل به نام زوجه کند، هبه معوض است. در این صورت به استناد ماده 803 قانون مدنی زوجه دیگر نمی تواند به مهریه رجوع کند.
• بخشش مهریه به شیوه ابراء؛ ابراء به معنای بخشیدن است و از نظر حقوقی اثری همچون پرداخت شدن مهریه دارد. هنگامی که زن شوهر را از پرداخت مهریه ابراء می کند، دیگر حق رجوع به آن را ندارد، چرا که ابراء به معنای ادای دین است. ابراء در مورد دیون قابل تحقق است. زوجه نمی تواند حقوقی که نسبت به اعیان دارد را با ابراء یا شیوه دیگری ساقط نماید یا به شوهر ببخشد. بنابراین چنانچه مهریه زوجه واحد آپارتمان مشخصی باشد، نمی توان آن را ابراء کرد، چرا که به موجب انعقاد قباله نامه، مالکیت آپارتمان به زوجه انتقال یافته است.

بیشتر بخوانید : مراحل اجرا گذاشتن مهریه چگونه است؟

برای رجوع از بخشش مهریه باید چه اقداماتی انجام داد؟

همانگونه که پیشتر توضیح داده شد ، اگر زوجه مهریه خود را به طور رسمی و طی یک سند رسمی ابراء نموده و یا اقرار به وصول مهریه نموده باشد به هیچ وجه نمیتواند مهریه بخشیده شده خود را از زوج مطالبه کند ولی اگر در سند بخشش مهریه ، مهریه خود را به صورت هبه غیر معوض بخشده باشد و یا از کلمه بذل استفاده نموده باشد و حق رجوع به ما بذل را از خود سلب و ساقط ننموده باشد میتواند به مهریه خود رجوع نموده و مهر القباله خود را از زوج مطالبه نماید .

به طور مثال در طلاق توافقی زوجه مهریه خود را در قبال طلاق به زوج بذل مینماید میتواند بعد از اجرای صیغه طلاق در ایام عده با مراجعه به دفتر طلاق به مهریه خود رجوع نماید که در این صورت طلاق خلعی به طلاق رجعی تغییر مییابد . شایان ذکر است زوجه برای اثبات رجوع از مهریه میبایست دعوایی مستقل طرح نماید و اثبات نماید که رجوع به ما بذل در ایام عده بوده و ابلاغ به طور قانونی و صحیح نسبت به زوج انجام گردیده است.

مثال دیگر ، اگر زوجه طی سندی مهریه خود را بذل نموده باشد و یا بخشش  به صورت هبه غیر معوض باشد اثبات رجوع از بخشش مهریه با طرح دعوا در محکمه امکان پذیر است. ناگفته نماند که آراء متفاوتی در خصوص رجوع از بخشش مهریه صادر گردیده که در ذیل چکیده برخی از آراء صادره آورده شده است.

بیشتر بخوانید : شرایط و روشهای بخشش مهریه چگونه است؟

چکیده آرای قضایی در خصوص رجوع پس از بخشش مهریه

1. بذل مهرالقباله ، در قبال اخذ وکالت در طلاق ، تا قبل از اعمال وکالت فوق ، قابل رجوع است . لذا در صورت رجوع زوجه به مابذل قبل از اعمال وکالت در طلاق ، ایشان حق دریافت تمامی مهریه خود را دارد.
2. بذل مهر القباله در قبال طلاق، بخشش بلاعوض نیست که مشمول قواعد حاکم بر بخشش طلب قرار گیرد بنابراین امکان رجوع به مابذل از طرف زوجه وجود دارد.
3. بذل مهریه در طلاق خلع و مبارات در قبال و مقابل طلاق قرارداشته و قابل بازگشت و رجوع است ؛ اما بذل مهریه بدون تقاضای طلاق درعرف، ابراء ذمه محسوب میگردد و اگر ابراء مشمول مقررات هبه شود قابل رجوع است ولی با توجه به دین بودن مهریه در صورت ابراء قابل رجوع نیست.
4. اگر زوجه مهریه خود را به زوج بذل و بخشش نماید حق رجوع  ندارد.
5. در صورتی که زوجه پس از اجرای صیغه طلاق ، به مابذل رجوع نماید و مهرالقباله خود را طی دادخواست از محکمه درخواست نماید بدواً میبایست با طرح دعوایی مستقل، رجوع  به مابذل خود را در ایام عده و همچنین ابلاغ صحیح دادنامه صادره را به زوج اثبات نماید؛ در غیر اینصورت دعوای مطالبه مهریه مسموع نیست.
6. در صورتی که زوجه به صرف استحکام و بقاء خانواده مهریه خود را بذل نماید ، چنانچه زوج از این اقدام همسر خود سوء استفاده نموده و درخواست طلاق نماید ، زوجه این امکان را دارد که به مهریه خود رجوع کرده و آن را مطالبه کند چرا که با تقدیم دادخواست طلاق از طرف زوج و متعاقباً درخواست رجوع از  بذل توسط زوجه ، توافق اولیه فی مابین زوج و زوجه در خصوص بذل به هم خورده و به عبارتی اقاله گردیده است بنابراین زوجه مستحق مطالبه مهریه خود است.
7. اگر زوجه سکه های بهار آزادی را که به عنوان مهریه بر ذمه زوج می باشد به وی ببخشد می تواند از هبه خود رجوع  کند.

در چه صورت امکان رجوع از بخشش مهریه وجود دارد؟

در صورتی که زوجه مهریه خود را بذل نموده باشد و حق رجوع به مابذل را از خود اسقاط ننموده باشد و یا بخشیدن به صورت هبه غیرمعوض باشد میتواند به مهریه رجوع نماید.

محکم ترین سند برای بخشیدن مهریه چیست؟

در صورتی که زوجه مهریه خود را ابرا کند و یا در دفترخانه اقرار به وصول مهریه نماید، دیگر به هیچ به وجه امکان رجوع به مهریه و مطالبه مهریه را ندارد.

جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری