حق حبس زن چیست؟
حق حبس زن به این معنی می باشد که زن قادر است تا زمانی که مهریه خود را دریافت نکرده، از وظایفی که در برابر شوهر خود دارد خودداری نماید. حق حبس زوجه یک قاعده استثنایی و مختص زوجه می باشد و مرد نمی تواند از این حق استفاده نماید.
مستندات قانونی حق حبس زن چیست؟
مطابق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی « زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط براینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهدبود».
ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی « اگر زن قبل از اخذ مهربه با اختیار خود به ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمی تواند از حکم ماده قبل استفاده کند معذلک حقی که برای مطالبه مهردارد ساقط نخواهد شد».
بنابراین، با توجه به آنچه که بیان نمودیم زوجه می تواند از تمکین مرد خودداری کند تا مهریه خود را دریافت نماید. زوجه می تواند هر زمان که مایل باشد برای دریافت مهریه خود اقدام کند و در صورتی که شوهر مهریه را به او تحویل ندهد زن می تواند از حق حبس خود استفاده نماید.
شرایط حق حبس زوجه
استفاده از حق حبس زوجه منوط به شرایط خاصی می باشد و شما باید به خوبی با آن شرایط آشنایی داشته باشید. شرایط حق حبس زوجه به شرح ذیل می باشد :
1 – مهریه حال باشد : یعنی برای پرداخت کردن مهریه مدت مشخص شده ای تعیین نشده باشد. در صورتی که در زمان عقد زمان پرداخت مهریه تعیین شود به عنوان مثال 5 سال بعد از تولد فرزند زن می تواند مهریه را دریافت کند، شما نمی توانید از این حق استفاده نمایید. در واقع شما باید بدانید که مهریه در این صورت مدت دار می باشد و زن هم باید به وظایف زناشویی خود ادامه دهد تا بعد از مدت مشخص شده از حق حبس استفاده کند.
همچنین زمانی که در عقد نامه بیان شود مهریه عندالاستطاعه است، زن نمی تواند از حق حبس زوجه استفاده کند زیرا حق حبس مختص مهریه های عندالمطالبه است.
2 – عدم تمکین ( عام و خاص) زن : یعنی زوجه قبل از گرفتن مهریه حتی یک بار نیز از همسر خود تمکین نکرده باشد. زمانی که زن به اختیار خودش، پیش از دریافت مهریه به تمکین از شوهر روی آورده باشد به منزله انصراف از حق حبس زن می باشد و دیگر نمی‌تواند به عنوان عدم تادیه مهریه از انجام وظایف زناشویی خودداری کند.
مطالب مرتبط : نحوه به اجرا گذاشتن مهریه
موارد سقوط حبس زوجه ( زن) چیست؟
- یکی از موارد سقوط حق حبس زوجه تمکین خاص زوجه می باشد. اگر زوجه قبل یا بعد از مراسم عروسی رابطه زناشویی با همسر خود برقرار نماید حق حبس زوجه ساقط می شود.
- مطابق رای وحدت رویه شماره ۷۱۸ مورخ ۱۳/۲/۱۳۹۰ هیات عمومی دیوان عالی کشور اگر زوجه از شوهر خود تمکین عام نماید دیگر حق ندارد به حق حبس استناد نماید. دکتر صفایی، یکی از حقوقدانان برجسته در حوزه حقوق خانواده همین که زن اراده و رضایت خود مبنی بر تمکین را اعلام نماید، حتی اگر نزدیکی بین او و شوهرش صورت نگرفته باشد، همین اندازه موجب سقوط حق حبس او خواهد بود.
حق حبس زوجه و نفقه
استفاده کردن از حق حبس زوجه موجب سقوط نفقه زن نمی شود نمی شود و زن استحقاق دریافت نفقه را دارد و عدم پرداخت نفقه از دلایل طلاق به درخواست زوجه است. در اصطلاح حقوقی اگر زن از همسر خود تمکین نکند ناشزه محسوب می شود ولی مطابق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی هنگامی که زن با اعمال حق حبس خود از تمکین خودداری می کند عنوان ناشزه به خود نمی‌گیرد و مستحق دریافت نفقه است.
حق حبس زوجه و تقسیط مهریه
اگر مهریه زن تقسیط شود امکان دارد که سال های زیادی زمان ببرد تا مهریه به او پرداخت گردد. در این مورد پرسشی که به وجود می آید این است که آیا زن در این مدت هم می تواند از حق حبس خود استفاده کند.
در واقع باید بدانید زمانی که مهریه زن به صورت اقساطی پرداخت می شود مطابق رای وحدت رویه شماره ۷۰۸ مورخ ۲۲/۵/۱۳۸۷ هیات عمومی دیوان زن می تواند از حق حبس استفاده نماید، چرا که شوهر پرداخت مهریه را به صورت کامل انجام نداده است.
آثار اعمال حق حبس زوجه
- اگر زوجه از حق حبس خود استفاده نماید، زوجه را نمی توان ملزم به تمکین و ایفای سایر وظایف زناشویی کرد.
- اگر مهریه زوجه به صورت تقسیط پرداخت شود حق حبس زوجه تا پایان دریافت تمامی اقساط به قوت خود باقی می ماند.
- در صورت استفاده زوجه از حق حبس وعدم تمکین زوجه، زوجه مستحق دریافت نفقه خواهد بود.
آیا اعمال حق حبس زوجه از موارد نشوز است؟
اعمال حق حبس از جانب زن یا همان امتناع از وظایف زناشویی را نمیتوان از موارد نـشوز دانست و نتیجه این امر این است که اعمال حق حبس، مسقط نفقه نیست؛ لذا مادۀ ١٠٨٥قانون مدنی به این مسأله تصریح کرده که «این امتناع، مسقط حق نفقه نخواهد بود.».
باید توجه داشـت کـه نشوز، زمانی محقق میشود که زن غیر قانونی از وظایفی که در مقابل شوهر دارد ، امتناع کنـد؛ در حالی که می بینیم حق حبس زن حقی است که به موجب حکم قانون، به زن اعطاء شده اسـت.
به همین جهت است که قانون مدنی در مادۀ ١١٠٨ تصریح کرده کـه «هرگـاه زن بـدون مـانع مشروع، از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود» در حالی که همانطور که بیان گردید، اعمال حق حبس زن امری است مشروع و قانونی. دکتر امامي در این باره مينویـسد: « نـشوز زن در موردی محقق می گردد که بدون اجازۀ قانونی، امتناع از وظایف زناشـویی نمـوده باشـد.»
جهت مشاوره حقوقی خانواده با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری