مطالبه اجرت المثل زن در زندگی مشترک
به گفته وکیل خانواده زن و مرد بعد از ازدواج و شروع زندگی مشترک نسبت به هم وظایف و تکالیفی دارن که باید به آن عمل کنند. اجرت المثل زن در زندگی مشترک یکی از مهم ترین حقوقی است که شرعا و قانونا برای زن در نظر گرفته شده است.
اجرت المثل زن در زندگی مشترک یعنی دستمزد فعالیت و کارهایی که زن در زندگی مشترک و به دستور زوج انجام داده است و قصد زوجه رایگان نبوده است. در صورت مطالبه زوجه میزان اجرت المثل زن تعیین و مرد محکوم به پرداخت آن می باشد.
دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زندگی مشترک به طرفیت شوهر دادخواستی است که در دادگاه خانواده مطرح میشود. در این مورد زوجه باید ادعای خود را در دادگاه ثابت کند. شهود در این دادخواست یکی از دلایل قوی برای اثبات دعوی می باشند.
در حال حاضر و با تصویب قانون جدید اجرت المثل مانند سایر دیون از قبیل مهریه در هر زمانی قابل مطالبه است. زن میتواند در زمان زندگی مشترک با همسرش آن را طلب کند. حتی اگر زنی خود قصد طلاق داشته باشد و بتواند یکی از دلایلی راکه منجر به طلاق میشود را اثبات کند باز هم مستحق اجرت المثل است.
شرایط مطالبه اجرت المثل زوجه
- انجام کارها شرعا و قانونا بر عهده زن نباشد.
- از لحاظ عرفی برای انجام این کارها اجرت المثل تعلق بگیرد.
- انجام این امور به دستور مرد باشد.
- زوجه انجام این امور با عدم قصد تبرع انجام داده باشد.
مستندات قانونی اجرت المثل ایام زندگی مشترک
تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی « چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده و عرفاً برای آن کار اجرت المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم مینماید.»
به موجب تبصره الحاقی به ماده 336 قانون مدنی، هرگاه فردی برحسب امر دیگری اقدام به عملی نماید که از نظر عرفی برای آن عمل اجرتی بوده و یا آن شخص از سر عادت مهیای آن عمل باشد، عامل مستحق اجرت المثل خود خواهد بود، مگر این که معلوم شود قصد تبرع و انجام کار رایگان داشته است.
به موجب این تبصره الحاقی، اگر زنی در خانه شوهرش کارهایی انجام دهد که به عهده اش نیست، مستحق اجرت المثل خواهد بود، به شرط آن که انجام این کارها به درخواست یا امر شوهر بوده و نیز قصد تبرع نداشته باشد و اگر به امر یا درخواست شوهر نبوده یا زن قصد تبرع داشته باشد، مستحق اجرت المثل زن در زندگی مشترک نخواهد بود.
اجرت المثل زن بعد از فوت شوهر
اگر شوهر فوت کند، زن به شرط اثبات دو شرط مذکور مستحق دریافت اجرت خواهد بود و این موضوع که برخی تصور می کنند دریافت اجرت المثل بستگی به حیات و زنده بودن شوهر دارد مخالف اطلاق و عمومیت ماده یادشده است.
در صورتی که زن پس از مرگ شوهرش نسبت به مطالبه اجرت المثل ایام زندگی مشترک اقدام نماید، در این صورت نیز دادگاه به شرط سوگند از سوی زن و با توجه به این که دعوی بر میت نیازمند سوگند است بر اساس نظریه کارشناس نسبت به صدور حکم اقدام می نماید.
اگر زن فوت نماید این حق به جز شوهر وی به سایر وراث می رسد، زیرا حق قابل توارث است؛ یعنی ورثه زن می توانند به طرفیت شوهر و در صورت فوت به طرفیت ورثه وی دادخواست ارائه نموده و اجرت المثل سنوات زندگی مشترک را مطالبه نمایند که در صورت احراز شرایط، دادگاه حکم به وصول اجرت المثل از اموال شوهر یا ماترک وی خواهد داد.
نحوه محاسبه اجرت المثل زن
دادگاه میزان اجرت المثل زن را پس از استحقاق زوجه برای دریافت اجرت المثل با توجه به طول مدت زناشویی و نوع کاری که زوجه خارج از تکالیف شرعی خود به دستور زوج انجام داده است راساً یا با ارجاع امر به کارشناس تعیین می کند.
کارشناس نیز با توجه به حداقل دستمزد موضوع آیین نامه حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کارو با لحاظ تغییر شاخص قیمت برای هر سال یا روش میانگین دستمزد اولین روز برای هر سال، میزان اجرت المثل را تعیین و اعلام می کند.
البیه کارشناس در محاسبه اجرت المثل زن به مسائلی از جمله تعداد زایمان زوجه ، شاغل بودن و یا نبودن او و…توجه مینماید . کارشناس میزان اجرت المثل را با لحاظ تغییر شاخص قیمت برای هر سال یا روش میانگین دستمزد اولین روز برای هرسال یا حداقل موضوع آیین نامه حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار تعیین میکند.
آیا اجرت المثل همه زنان یکسان است؟
دادگاه پس از بررسی پرونده و شنیدن اظهارات زوجین در خصوص استحقاق زوجه قرار ارجاع پرونده به کارشناسی را صادر می کند. در این جا کارشناس مورد نظر با توجه به نکات و فاکتورهایی اجرت المثل زن را در نظر می گیرد. البته امکان اعتراض زوجین به مبلغ تعیین شده برای اجرت المثل وجود دارد.
وضعیت اشتغال، تعداد فرزندان، نقل مکان کردن زوجه، خادم، امکانات زندگی مشترک و همینطور وضع مالی هر دو طرف از جمله همان فاکتورهای گفته شده است که در اجرت المثل زن در زندگی مشترک مورد توجه کارشناس است.
تبعات نپرداختن اجرت المثل از سوی زوج
اگر دادگاه رای قطعی به محکومیت پرداخت اجرت المثل را صادر کرده باشد و پس از صادر شدن اجراییه و گذشت زمان یک ماه از آن تاریخ، زوج در خواست اعسار برای پرداخت اجرت المثل را نداده باشد به درخواست زوجه دادگاه، حکم جلب مرد را صادر می کند.
در صورتی که زوج شرایط مالی برای پرداخت اجرت المثل را نداشته باشد می تواند دادخواست تقسیط اجرت المثل بدهد و تقاضای قسط بندی کند. لذا، در صورتیکه شرایط اعسار وی به دادگاه ثابت شود، دادگاه حکم به تقسیط اجرت المثل زن در زندگی مشترک را صادر می کند.
نمونه دادخواست مطالبه اجرت المثل زن در زندگی مشترک
خواهان : خدیجه …
خوانده : امیر…
خواسته : مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت (زندگی مشترک) از مورخ ..لغایت ..با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری ، و کلیه خسارات قانونی
شرح دادخواست
ریاست محترم دادگاه ، با سلام و عرض ادب
احتراما اینجانبه و خوانده محترم درتاریخ 6/3/1383 طبق عقدنامه شماره 1411 به عقد دائم یکدیگر در آمده ایم . از تاریخ 6/3/1383 زندگی مشترک آغاز شده است و حاصل زندگی مشترک دو فرزند می باشد.
با عنایت به اینکه در تمام این سالها اینجانب تمامی امور منزل و بچه داری را بدون قصد تبرع و با دستور شوهر انجام داده ام. النهایه محکومیت خوانده به پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت با جلب نظر کارشناس از مورخ 6/3/1383 الی 30/1/1400 به انضمام کلیه خسارات قانونی مورد استدعاست.
نکات مهم در خصوص اجرت المثل زن
نکته : زوجه باید به قصد عدم تبرع این کارها را انجام داده باشد. به این معنی که زن قصد انجام این کارها را به صورت رایگان نداشته باشد. بلکه نیت و قصد واقعی او بوده که این ها در مقابل مزد انجام می شوند. لذا، اگر زن بخواهد این امور را به صورت رایگان و در منزل انجام دهد به این دلیل که زن در قبال شوهر احسان و تبرع کرده است نمی تواند اجرت المثل را مطالبه کند.
نکته : اصل بر عدم تبرع زن می باشد . یعنی فرض را بر این گذاشته که زن این کارها را رایگان و به طور مجانی انجام نداده است. به همین دلیل است که مرد اگر نخواهد اجرت المثل را پرداخت کند باید ثابت کند که زن به دلیل و با قصد تبرع این کارها را انجام می داده است.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.